Als je op pianoles zit, zul je ook thuis moeten oefenen. Het is in het begin moeilijk om de juiste manier van oefenen te vinden. Ik hoop dat je bij de tips hieronder iets nuttigs kunt vinden.
Tip 1 Oefen dagelijks voor je pianoles
Probeer dagelijks te oefenen voor je pianoles. Het heeft weinig zin vlak voor de les een uur te studeren terwijl je de rest van de week geen fluit hebt uitgevoerd. Knip je uur in zes porties en oefen elke dag tien minuten.
Tip 2 Oefen dagelijks minimaal een half uur
Als je gewend bent om dagelijks tien minuten te oefenen voor je pianoles, ga dan zo snel mogelijk uitbreiden. Met tien minuten per dag oefenen schiet je namelijk voor geen meter op. Het duurt zeker een minuut voordat je je huiswerkschrift hebt gepakt en dan moet je ook nog gaan zoeken naar je pianoboeken. Om maar te zwijgen over het vinden van de goede bladzijde. Voer je oefentijd op naar een half uur per dag. Dan ga je steeds meer profijt krijgen van je inspanningen en wordt je pianoles ook steeds leuker. Dat is ook fijn voor je leraar of lerares. Geloof me, leerlingen die niet genoeg oefenen zijn echt een ramp om les aan te geven.
Tip 3 Lees goed wat er staat.
Doe dit vanaf de eerste keer dat je een nieuw stuk instudeert. Je hersens werken als volgt: input = output. Als jij de informatie er goed instopt, komt het er straks goed uit. Is handig, want dan weet je ook hoe de muziek hoort te klinken.
Tip 4 Afwisseling
Zorg voor voldoende afwisseling wanneer je oefent. Te lang achter elkaar hetzelfde spelen heeft niet altijd nut. Zoek naar een optimum. In het begin heeft oefenen op een moeilijke passage veel rendement. Dit moet je natuurlijk benutten. Op een gegeven moment neemt het rendement van het oefenen af. Dan kun je beter stoppen en iets anders gaan oefenen.
Tip 5 Frasering
Let bij het oefenen op boogjes en puntjes die bij de noten staan. Dit heet frasering. Vergelijk het maar met leestekens in een tekst. Wees slim en oefen de frasering direct mee, dus niet eerst de noten en later pas de rest. Wanneer je de frasering verkeerd instudeert, gaat de muziek verkeerd in je gehoor zitten. Dit krijg je er moeilijk weer uit. Dat is het nadeel van onze hersens, die onthouden dingen. Zorg dus dat je hersens zo veel mogelijk goede informatie krijgen. Scheelt je echt uren werk. Kun je fijn aan je andere huiswerk besteden……
Tip 6 Analyseer wat er staat
Wanneer er veel noten staan, kun je soms de weg kwijt raken. Niet nodig. Zoek uit hoe de muziek in elkaar zit. Er zijn een aantal ’trucs’ die componisten met je uithalen. Dat kan bijvoorbeeld op de volgende gebieden:
– akkoorden. Een moeilijke begeleiding met veel variatie kan gebaseerd zijn op een steeds terugkerend akkoordschema
– sequensen. Een muzikaal motiefje wordt herhaald op een andere toonhoogte.
– motoriek. Voel aan je handen of je steun hebt aan de motoriek. Componisten als Chopin schrijven vanuit de piano, dat wil zeggen dat je ent zo lang moet zoeken naar de juiste beweging in je handen tot het goed voelt. Bij Beethoven zul je merken dat dit veel minder werkt, Beethoven schreef niet vanuit de piano.
Tip 7 Vingerzettingen
In lesboeken staan vaak vingerzettingen. Die zijn meestal praktisch om te nemen. Probeer zo snel mogelijk je aan een goede vingerzetting te houden. Anders krijg je meerdere manieren om hetzelfde te spelen en dat kan verwarrend zijn.
Wanneer er in de muziek herhaling voorkomt, wordt de vingerzetting er niet altijd voor een tweede keer bij gezet. Het kan handig zijn om dit zelf even te doen, zodat je je niet steeds vergist.
Soms is de vingerzetting voor jouw hand niet prettig, dan kun je die veranderen. Zet je eigen vingerzetting in je boek.
Tip 8 Langzaam studeertempo
Studeer een moeilijke passage in een langzaam tempo. Maak je toch fouten in dat langzame tempo? Dan speel je te snel. Speel zo langzaam dat je het foutloos kunt spelen. Herhaal dit elke dag een aantal keren. Voer je tempo pas op wanneer je de muziek in een langzaam tempo goed kunt spelen.
Mocht je de muziek die je oefent al kennen van een cd of iets anders, bedenk dan dat op die cd het eindprodukt staat. Om tot een cd opname te komen hebben artiesten ook (ooit) langzaam moeten oefenen op hun muziek.
Tip 9 Potlood bij je piano
Je bent aan het oefenen en telkens op dezelfde plek maak je dezelfde fout. Vaak biecht een leerling eerlijk op tijdens de les dat het thuis ook steeds mis ging op diezeflde plaats. Ik zie dan niks in het boek staan, geen uitroeptekentje, kruisje of wat dan ook. Jammer. Moet ik me weer helemaal uit mijn luie stoel omhoog hijsen om aantekeningen in iemands partituur te zetten. Doe dat thuis zelf, zodat ik lekker op mijn luie achterste kan blijven zitten.
Leg een potlood bij je piano!
En: gebruik het ook. Zoek als trouwe iPad gebruiker de gebruiksaanwijzing van je potlood op op internet.
Als je merkt dat je steeds dezelfde fout maakt, zet er iets bij met je potlood. Wat moet je erbij zetten? Maakt niet uit. Zet er iets bij zodat je de volgende keer weet wat je moet doen.
Tip 10 Kies muziek die je aankunt
Het kan verleidelijk zijn om een heel moeilijk stuk te gaan spelen. Maar als je dit technisch nog niet kunt, is dit niet altijd een goed idee. Het risico is dat je gaat forceren. Dat komt je techniek niet ten goede. Je moet daarna weer heel wat afleren. Of je gaat rommelig spelen. Dat is ook niet goed voor je techniek. En slecht voor je oren, want je went snel aan de rommelige versie van het muziekstuk. Wanneer je zo’n stuk in een later stadium, als je meer techniek hebt, weer gaat spelen, zul je veel moeite hebben met het afleren van oude fouten. In mijn pianolessen kom ik het vaak tegen. Een leerling gaat een stuk spelen dat hij of zij vroeger heeft ‘gespeeld’. Het is vaak een grote puinzooi en de aanwijzingen die ik geef helpen niet veel. De les erna hoor ik meestal dezelfde ellende als de eerste keer. Meestal laat ik het verder zitten en opper vol enthousiasme een ander pianostuk. Aangezien enthousiasme mijn sterke kant is, trappen de meeste leerlingen daar wel in. hoef ik lekker de rotzooi niet op te ruimen…
Tip 11 Speel met de muziek
Als je een muziekstuk eenmaal goed kent, kun je er zelf wat op gaan improviseren. Er is trouwens een erg leuk boek over improvisatie. Daarin wordt precies uitgelegd hoe de muziek in elkaar zit. Het heet “Kwintessens” en is geschreven door Robijn Tilanus. Ik heb zelf destijds meegewerkt aan de lay-out van de notenvoorbeelden.
Tip 12 Goede concentratie
Zorg voor een goede concentratie wanneer je oefent. Het heeft niet zoveel nut om iets moeilijks te studeren wanneer je moe of ongeconcentreerd bent. Doe de pianoklep dicht en ga lekker uit je neus vreten of op een andere manier luieren. Als je bent uitgerust kun je de draad weer oppakken.
Tip 13 Maak opnames op je les met de iPad, iPhone of wat je maar hebt
Vroeger was het ‘not done’ om veel voor te spelen, ‘Dan leren de leerlingen geen noten lezen,’ was de boodschap van mijn methodiekleraar, en: ‘Je hebt altijd van die slimmerds die het zo naspelen.’ ‘Was het maar waar,’ denk ik nu, ‘geweldig toch wanneer iemand alles zo naspeelt?’
Gelukkig zijn de tijden veranderd. Het is voor mij een kleine moeite om het huiswerk van een leerling in te spelen, het liefst op een iPad zodat je thuis kunt oefenen met beeld en geluid. En de resultaten zijn fantastisch! Want je oefent thuis misschien pas de volgende dag, en je hoeft je niet af te vragen: ‘Wat zei ze ook alweer? Hoe moest het ook alweer?’ Je klikt gewoon op het filmpje. Liefst elke dag, zodat je na een paar dagen ook ’s nachts van gaat dromen… Worden dat nachtmerries? Tjsa, dat durven de leerlingen niet op te biechten…